Ο καρκίνος του όρχεως (Testicular cancer) αποτελεί τον πιο συνηθισμένο τύπο καρκίνου σε άντρες της ομάδας ηλικίας από 15 έως 35 χρονών, είναι συχνότερος στις δυτικές κοινωνίες και πιθανότατα σχετίζεται με το υψηλό βιοτικό επίπεδο. Στο 90-95% των περιπτώσεων πρόκειται για όγκους από το σπερματικό (βλαστικό) επιθήλιο, με συχνότερο τύπο το σεμίνωμα στους ενήλικες και τους όγκους του λεκιθικού ασκού στα παιδιά. Η κρυψορχία και ιδίως αυτή που διορθώθηκε καθυστερημένα αποτελεί ίσως τον μόνο παράγοντα για τον οποίο έχει αποδειχθεί η σχέση του με τον καρκίνο του όρχι.
Η ανωμαλία στην μορφολογία των κυττάρων της γεννητικής σειράς, η αυξημένη θερμοκρασία, οι ενδοκρινικές διαταραχές και η δυσγενεσία των γονάδων πιθανώς οδηγούν σε ανάπτυξη καρκίνου στον κρυψόρχη. Η χορήγηση, επίσης οιστρογόνων στο πρώτο τρίμηνο της κύησης έχει ενοχοποιηθεί για την ανάπτυξη καρκίνου του όρχεος, ενώ δυνητικός κίνδυνος υπάρχει επίσης για τα έμβρυα των οποίων οι μητέρες εκτίθενται σε βιομηχανικές τοξίνες που έχουν παρόμοια χημική δομή με τα οιστρογόνα
Κληρονομική προδιάθεση ανευρίσκεται μόνο στο 2% των ασθενών. Τα τραύματα, οι επανειλημμένες φλεγμονές και η συνεχής έκθεση σε ουσίες όπως οι φαινόλες, τα λιπάσματα, η άσβεστος και ο καπνός αποτελούν δυνητικούς κινδύνους ανάπτυξης καρκίνου των όρχεων.
Στο 50% των περιπτώσεων η ανώδυνη διόγκωση του όρχι είναι η συνήθης κλινική εκδήλωση του καρκίνου του όρχεως που συνήθως ανακαλύπτεται τυχαία από τον ασθενή. Σε ποσοστό 20-30% εμφανίζεται με αμβλύ πόνο ή βάρος στο όσχεο, ενώ οξύς πόνος παρατηρείται στο 10% των περιπτώσεων. Άτυπα ο καρκίνος των όρχεων μπορεί να εμφανιστεί με φλεγμονώδη μορφή (όπου και τίθεται αρχικά η λανθασμένη διάγνωση της επιδιδυμίτιδας), με μορφή που συνοδεύεται από αντιδραστική υδροκήλη, αιματοκήλη ή με μορφή που αποκαλύπτεται από μεταστάσεις
Η πιθανότητα νόσησης είναι 1:500 άνδρες με αυξανόμενη τάση, ενώ θεωρείται η πλέον θεραπεύσιμη μορφή ουρολογικού καρκίνου με συνολική επιβίωση στα πρώιμα στάδια η οποία πλησιάζει το 95%. Ο ρόλος της αυτοεξέτασης είναι σημαντικότατος και αναντικατάστατος.
Η αυτοεξέταση των όρχεων συνιστάται να γίνεται σε μηνιαία βάση από τους άνδρες ηλικίας 15-40 ετών. Με την τακτική αυτοεξέταση το άτομο εξοικειώνεται με τη μορφολογία των όρχεών του και είναι σε θέση να αντιληφθεί οποιαδήποτε μεταβολή στο σχήμα, το μέγεθος, την υφή και τη μορφολογία τους.
- Η καλύτερη ίσως ώρα να αυτοεξετάζεστε είναι όταν παίρνετε το μπάνιο σας, διότι λόγω του χλιαρού νερού οι μύες της περιοχής είναι πιο χαλαροί.
- Σταθείτε μπροστά σε έναν καθρέπτη και ελέγχετε οπτικά το όσχεο πριν από την ψηλάφηση για τυχόν διόγκωση, αλλαγή του χρώματος ή του σχήματός του.
- Συγκρατείτε τους όρχεις με το ένα χέρι ενώ ψηλαφείτε με το άλλο τον κάθε όρχι ξεχωριστά. Τοποθετήστε τον δείκτη και τον μέσο δάκτυλο κάθε χεριού κάτω από τον όρχι και τους αντίχειρες από πάνω. Με ήπιες κινήσεις ψηλαφήστε τον όρχι ανάμεσα στα δάχτυλά σας για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα.
- Ο ένας όρχις μπορεί να έχει από την εφηβεία διαφορετικό μέγεθος ή να βρίσκεται ψηλότερα ή χαμηλότερα από τον άλλο. Δεν είναι κάτι το ανησυχητικό, εφόσον δεν έχει συμβεί ξαφνικά.
- Στη συνέχεια ελέγξτε την επιδιδυμίδα. Η επιδιδυμίδα (συλλέγει και μεταφέρει το σπέρμα) βρίσκεται πίσω και πάνω από τον όρχι και έχει σωληνώδη με πιο σκληρή σαν "σχοινί" υφή. Οι καρκινικοί όγκοι συνήθως εντοπίζονται στα πλάγια του όρχι, αν και μπορεί να αναπτυχθούν στο πρόσθιο τμήμα του.
Ένα μαλακό πρήξιμο που δεν πονάει είναι πιθανότερο να είναι μια ακίνδυνη κύστη. Επώδυνα πρηξίματα μπορεί να οφείλονται σε μόλυνση του όρχεως ή της επιδιδυμίδας. Εάν εντοπίσετε κάποιον όγκο, απευθυνθείτε αμέσως σε έναν γιατρό. Μπορεί να μην είναι καρκίνος, αλλά εάν είναι μπορεί να εξαπλωθεί δίχως άμεση θεραπεία.
Πρόληψη:
- Διάγνωση και διόρθωση κάποιας πιθανής κρυψορχίας από την παιδική ακόμη ηλικία.
- Αν και δεν υπάρχει απόδειξη ότι η ορχεοπηξία μειώνει τον κίνδυνο, η εκτέλεση της διευκολύνει την πρωιμότερη ανακάλυψη του καρκίνου μέσω της αυτοεξέτασης.
- Σωστή ενημέρωση των νέων γονέων και ιδιαίτερα της μητέρας για την αποφυγή λήψης συνθετικών οιστρογόνων το πρώτο τρίμηνο της κύησης.
- Ευαισθητοποίηση των ατόμων αλλά και των γονέων με οικογενειακό ιστορικό για μια πιο συχνή αυτοεξέταση.
- Σωστή ενημέρωση για τις διάφορες βιομηχανικές τοξίνες αλλά και ενημέρωση για ορθολογική χρήση λιπασμάτων, άσβεστου.
- Ελάττωση του καπνίσματος.