Ο οργανισμός για την επιβίωσή του και την σωστή λειτουργία του εγκεφάλου χρησιμοποιεί την γλυκόζη σαν πηγή ενέργειας.
Τα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα είναι 70-110 mg/dL.
Με τον όρο υπογλυκαιμία (Hypoglycemia) εννοούμε την κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μειώνονται κάτω του φυσιολογικού ορίου.
Η υπογλυκαιμία είναι ένα από τα συχνότερα προβλήματα στην καθημερινή αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη.
Οι κυριότερες αιτίες που την προκαλούν είναι:
- Η ανεπαρκής πρόσληψη υδατανθράκων στα κύρια ή ενδιάμεσα γεύματα.
- Η καθυστερημένη πρόσληψη ή παράλειψη των γευμάτων.
- Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
- Η έντονη, μη προγραμματισμένη, σωματική άσκηση ή δραστηριότητα, χωρίς την κατάλληλη τροποποίηση στις δόσεις της ινσουλίνης ή και στην ποσότητα διατροφής.
- Η υπερβολική δόση ινσουλίνης ή αντιδιαβητικών δισκίων.
- Ένταση, ζεστός καιρός.
Τα αρχικά συμπτώματα της υπογλυκαιμίας εμφανίζονται όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα πέσουν κάτω από 50mg/dL και μπορεί να είναι ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:
- Ταχυκαρδία.
- Εφίδρωση.
- Ωχρότητα.
- Έντονο αίσθημα πείνας.
- Πόνος στην κοιλιά.
- Μούδιασμα γύρω από το στόμα.
- Ζαλάδα.
- Πονοκέφαλος.
- Τρέμουλο.
- Εκνευρισμός.
- Αδυναμία και κούραση.
- Άσχημη διάθεση.
- Δυσκολία στην ομιλία.
- Αδυναμία συγκέντρωσης.
- Παράξενη συμπεριφορά.
Η αντίληψη των συμπτωμάτων διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Ακόμα και στο ίδιο άτομο μπορεί να είναι διαφορετική ανάλογα με το πόσο έχει μειωθεί η γλυκόζη στο αίμα ή αν το άτομο αυτό έχει πολλά χρόνια διαβήτη (πχ εάν συνυπάρχει διαβητική νευροπάθεια η αντίληψη των συμπτωμάτων μπορεί να απουσιάζει εντελώς).
Υπογλυκαιμία μπορεί επίσης να συμβεί τη νύχτα και χαρακτηρίζεται από πονοκέφαλο το πρωί (προσοχή μπορεί να είναι αναγκαία η μείωση της δόσης της ινσουλίνης ή των αντιδιαβητικών δισκίων).
Πρόληψη υπογλυκαιμίας:
- Να γίνεται πάντα λήψη της σωστής δόσης ινσουλίνης ή των αντιδιαβητικών δισκίων και η δοσολογία τους να αναπροσαρμόζεται ύστερα από οξείες καταστάσεις όπως λοίμωξη ή χειρουργική επέμβαση.
- Να γίνεται σωστή κατανομή των γευμάτων στο 24ωρο χωρίς να παραλείπετε κανένα κύριο ή ενδιάμεσο γεύμα.
- Να αποφεύγεται την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
- Να μειώνεται την δόση της ινσουλίνης ή ακόμα και να τρώτε ένα μικρό γεύμα πριν από περιπτώσεις σωματικής άσκησης ή αυξημένης δραστηριότητας που δεν αποτελούν μέρος ενός καθημερινού προγράμματος.
- Να έχετε πάντα μαζί σας μερικούς κύβους ζάχαρης ή καραμέλες για να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση υπογλυκαιμίας.
Θεραπεία υπογλυκαιμίας:
- Η λήψη ζάχαρης (2 κουταλάκια του τσαγιού διαλυμένα σε νερό) θα σας κάνει να αισθανθείτε καλύτερα. Η λήψη ζάχαρης μπορεί να επαναληφθεί μετά από 10 λεπτά.
- Εάν η υπογλυκαιμία εκδηλώθηκε μόλις πριν από το κύριο ή άλλο γεύμα σας, διορθώστε την σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες και ακολούθως πάρτε το γεύμα σας.
Εάν σας βρουν αναίσθητο πρέπει:
Συνήθεις θέσεις ένεσης γλυκαγόνης
- Να μην σας χορηγήσουν υγρά αν δεν μπορείτε να καταπιείτε.
- Να σας χορηγήσουν (1 φιαλίδιο) γλυκαγόνη* Glucagen® Hypokit 1mg/ml παρεντερικά (ενδομυϊκά ή υποδόρια).
- Να καλέσουν ιατρό.
*Η γλυκαγόνη (glucagon) είναι μια πολυπεπτιδική ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας όπως και η ινσουλίνη, αλλά από τα α-κύτταρα των νησιδίων του παγκρέατος. Μεταξύ άλλων προκαλεί διάσπαση του ηπατικού γλυκογόνου, το οποίο απελευθερώνεται στην κυκλοφορία σαν γλυκόζη, η οποία αντιρροπεί τη δράση της ινσουλίνης και αναστρέφει την υπογλυκαιμία.
Στα άτομα με διαβήτη η γλυκαγόνη χορηγείται θεραπευτικά (υποδόρια, ενδομυικά ή ενδοφλέβια) για την αντιμετώπιση σοβαρών υπογλυκαιμιών, είτε συνοδεύονται είτε όχι από απώλεια των αισθήσεων.