Η πειθαρχία στα παιδιά περιλαμβάνει την εκπαίδευση που τα βοηθά να αναπτύξουν κρίση, αίσθηση ορίων, αυτο-ελέγχου, αυτο-αποτελεσματικότητας και θετική κοινωνική συμπεριφορά. Η πειθαρχία συχνά συγχέεται με την τιμωρία, ιδίως από τους φροντιστές που κάνουν χρήση της σωματικής τιμωρίας, στην προσπάθειά τους να διορθώσουν και να αλλάξουν τη συμπεριφορά των παιδιών. Υπάρχουν αρκετές διαφορές μεταξύ πειθαρχίας και τιμωρίας.
Οι θετικές στρατηγικές για την πειθαρχία αναγνωρίζουν την ατομική αξία του παιδιού. Έχουν στόχο την ενίσχυση της πίστης των παιδιών στον εαυτό τους και της ικανότητάς τους να συμπεριφέρονται σωστά και να δημιουργούν θετικές σχέσεις.
Από την άλλη πλευρά, η τιμωρία που περιλαμβάνει σωματικά ή συναισθηματικά πειθαρχικά μέτρα συχνά αντικατοπτρίζει το θυμό ή την απόγνωση του φροντιστή, αντί μια μελετημένη στρατηγική που αποσκοπεί στην ενθάρρυνση του παιδιού να κατανοήσει την προσδοκώμενη συμπεριφορά. Τέτοιου είδους τιμωρία χρησιμοποιεί εξωτερικούς ελέγχους και συνεπάγεται εξουσία ή κυριαρχία, ενώ παρατηρείται ότι δεν προσαρμόζεται στην ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού.
Η σωματική τιμωρία συνεπάγεται τη χρήση σωματικής βίας. Έχει συνήθως χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος στο παρελθόν σε πολλές κοινωνίες και η ακριβής μορφή που λαμβάνει ποικίλλει ανάλογα με τον πολιτισμό και τη θρησκεία. Η έρευνα όμως έχει δείξει ότι δεν είναι αποτελεσματική στην προώθηση της επιθυμητής αλλαγής της συμπεριφοράς του παιδιού. Οι συνέπειες της σωματικής τιμωρίας στο συναίσθημα και τη συμπεριφορά του παιδιού ποικίλλουν, ανάλογα με τη συχνότητα και τη σοβαρότητα εφαρμογής της, την ηλικία, την αναπτυξιακή φάση, την ευαλωτότητα και την αντοχή του παιδιού. Η σωματική τιμωρία μπορεί επίσης να προκαλέσει διάσπαση των σχέσεων. Υπηρετεί στον εξευτελισμό των παιδιών και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή σωματική βλάβη και δυσλειτουργία στην ανάπτυξη.
Οποιαδήποτε στρατηγική αντιμετώπισης της παιδικής κακοποίησης θα πρέπει να αποφασίσει ποιό είναι το αποδεκτό επίπεδο της σωματικής τιμωρίας, εάν υπάρχει, ώστε να μην υπάρξει κατάχρηση. Παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν εδώ περιλαμβάνουν την ηλικία του παιδιού, το λόγο της σωματικής τιμωρίας, καθώς και τις εναλλακτικές λύσεις. Σίγουρα πάντως απαγορεύεται η σωματική τιμωρία που μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο παιδί.
Όλα τα παιδιά χρειάζονται πειθαρχία και το καλύτερο είναι να μπορούν να στηρίζονται στην ανάπτυξη των δικών τους κανόνων αυτο-πειθαρχίας. Η προσέγγιση που βασίζεται στην πειθαρχία θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως εναλλακτική λύση των σωματικών τιμωριών. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει μεθόδους όπως η απόσπαση της προσοχής και η επανατοποθέτιση στο επίμαχο θέμα, η περίοδος υπαναχώρησης, ο καθορισμός κανόνων και ορίων ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και το αναπτυξιακό του επίπεδο, η εκπαίδευση στην επίλυση προβλημάτων και η ανάκληση των προνομίων.
Πηγή: World Health Organization (2006). Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Πρόληψης της Σεξουαλικής Κακοποίησης (2008). Πρόληψη Παιδικής Κακοποίησης: οδηγός δράσης και τεκμηρίωσης (Ο. Γιωτάκος, Επιμ. Μετάφρ.). Διαθέσιμο: https://www.obrela.gr/articles/Et_MKO_WHO_Biblio.pdf . Ανασύρθηκε: 05/05/2011.