Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση Α΄ Μέρος

Οι γονείς που μπορούν να απαντήσουν με άνεση σε ερωτήσεις του τύπου «μαμά τι είναι το θεξ;» ή «μαμά πώς γίνονται τα παιδιά;», είναι αυτοί που έχουν αναπτύξει μια άνε­τη σχέση με τη δική τους σεξουαλικότητα. Είναι αυτοί που δεν ταράζονται με τέτοιου είδους ερωτήσεις, γιατί η λέξη «σεξ» δεν τους προκαλεί (ή δεν τους προκαλεί πια) αμηχανία και ψυχικά συμπλέγματα (κόμπλεξ-complex). Μια πολύ ωραία αρχή για να νιώσουμε άνετα με τη σεξουαλικότητά μας είναι να γνωρίσουμε το σώμα μας, και κυρίως, εκείνα τα μέρη του σώματος που συνδέονται με αυτήν.

Το σώμα μας

Πως είναι φτιαγμένο το γεννητικό σύστημα της γυναίκας

Τα εσωτερικά γεννητικά όργανα βρίσκονται μέσα στην κοιλιά μας και δεν τα βλέπουμε.

Στα εξωτερικά γεννητικά όργανα ανήκουν το εφήβαιο, τα μεγάλα και μικρά χείλη, η κλειτορίδα, οι βολβοί και οι αδένες του προδόμου.

Εσωτερικά γυναικεία γεννητικά όργανα

• Οι δύο ωοθήκες περιέχουν τα ωοθυλάκια και τα απελευθερώνουν κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας.
• Οι δύο σάλπιγγες μοιάζουν με σωληνάκια που συνδέουν τις ωοθήκες με τη μήτρα.
• Η μήτρα έχει περίπου μήκος 8 cm και πλάτος 5 cm. Χωρίζεται στον πυθμένα, το σώμα και τον τράχηλο που τον περιβάλλει ο κόλπος.
• Η στιβάδα που καλύπτει εσωτερικά τη μήτρα ονομάζεται ενδομήτριο και παίζει σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της εγκυμοσύνης, μιας και σε αυτό εμφυτεύεται το γονιμοποιημένο ωάριο για να ξεκινήσει μια εγκυμοσύνη.
• Ο κόλπος είναι ένας ινομυώδης σωλήνας που είναι και το όργανο που συμμετέχει στην ερωτική επαφή και δέχεται το πέος. Από τον κόλπο περνάει και το μωρό κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Εξωτερικά γυναικεία γεννητικά όργανα

• Το εφηβαίο είναι η περιοχή του δέρματος μπροστά στην ηβική σύμφυση που αποκτά τρίχες κατά την εφηβεία.
• Τα μεγάλα χείλη είναι πτυχές του δέρματος με ιδρωτοποιούς, σμηγματογόνους και οσμηγόνους αδένες.
• Τα μικρά χείλη είναι πτυχές του δέρματος, άτριχες λίγο κόκκινες και υγρές. Γύρω από την κλειτορίδα σχηματίζουν μια πτυχή, που την καλύπτει και ονομάζεται πόσθη.
• Οι βολβοί του προδόμου γεμίζουν με αίμα όταν κάνουμε έρωτα και έτσι αυξάνουν την ηδονή και εμποδίζουν το σπέρμα να φύγει από τον κόλπο
• Οι αδένες του προδόμου δίνουν κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής λιπαντικά υγρά για να διευκολύνουν την είσοδο του πέους στον κόλπο. Περισσότερα υγρά δίνουν οι αδένες του κόλπου.
• Στο όριο των εσωτερικών και εξωτερικών οργάνων βρίσκεται ο παρθενικός υμένας, μια πτυχή του βλεννογόνου που συνήθως σπάει και απομακρύνεται με την πρώτη ερωτική επαφή.

Πως είναι φτιαγμένο το γεννητικό σύστημα του άνδρα

Στα εξωτερικά γεννητικά όργανα ανήκουν το πέος και οι όρχεις.

Στα εσωτερικά γεννητικά όργανα ανήκουν η επιδυδιμίδα και ο προστάτης.

Εσωτερικά ανδρικά γεννητικά όργανα

• Στην επιδυδιμίδα αποθηκεύεται και ωριμάζει το σπέρμα.
• Ο προστάτης είναι ένας αδένας που δίνει ένα μέρος του υγρού που είναι απαραίτητο για την εκσπερμάτωση.

Εξωτερικά ανδρικά γεννητικά όργανα

• Το πέος αποτελείται από μαλακό σπογγώδη ιστό. Το σπέρμα περνάει μέσα από ένα σωληνάκι που λέγεται ουρήθρα.
• Οι όρχεις παράγουν την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη και το σπέρμα. Η τεστοστερόνη είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία των χαρακτηριστικών του άνδρα: Τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα, χοντρή φωνή και μυς. Συνδέονται με το υπόλοιπο σώμα με τους σπερματοδόχους πόρους.

Το σπέρμα δίνει στα σπερματοζωάρια το υγρό περιβάλλον που χρειάζονται για να κολυμπήσουν έξω από το σώμα του άνδρα, τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται και τα προστατεύει από τα επιθετικά οξέα που βρίσκονται στον κόλπο της γυναίκας.

Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

Τι είναι η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση;

Γνωρίζω το σώμα μου και μαθαίνω πώς να διαχειρίζομαι το σώμα μου σε σχέση με το φύλο μου και σε σχέση με το σώμα του άλλου φύλου.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ξεκινά από τη γέννηση και δεν σταματά ποτέ.

1. Μην αποφύγετε τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην παιδική ηλικία. Ακόμη κι αν δεν μπείτε κατευθείαν στο θέμα, το παιδί σας θα σχηματίσει μια γνώμη για το σεξ, βασισμένη σ’ αυτά που ακούει από τους άλλους, αυτά που ακούει από την τηλεόραση και στην αντίδρασή σας όταν σας κάνει σχετικές ερωτήσεις. Και ένα παιδί στο οποίο οι γονείς δεν έχουν μιλήσει για το σεξ μπορεί να διαμορφώσει δικές του θεωρίες, οι οποίες ίσως να είναι εντελώς γελοίες και πιθανότατα τρομακτικές. Η σωστή κατανόηση κάποιων πραγμάτων σχετικά με το σεξ θα βοηθήσει το παιδί σας να αντιμετωπίσει καλύτερα τις προσωπικές του σχέσεις όταν ενηλικιωθεί.
2. Για να είστε έτοιμοι για τις ερωτήσεις του, θα πρέπει πρώτα να έχετε ξεκαθαρίσει τις δικές σας ιδέες και συναισθήματα. Αν, για παράδειγμα, αισθάνεστε αμήχανα μιλώντας για το σεξ, το παιδί θα το διαισθανθεί. Θα μπορούσατε να το συζητούσατε πρώτα με κάποιο φίλο ^_ με τον/τη σύντροφο σας. Θα μπορούσατε επίσης να κάνετε εξάσκηση λέγοντας φωναχτά κάποιες λέξεις σχετικές με το σεξ, ώσπου να αισθανθείτε άνετα χρησιμοποιώντας τες. Αυτού του είδους η προετοιμασία θα σας βοηθήσει να ελαττώσετε την ένταση που αισθάνεστε.

Κάθε οικογένεια έχει τις απόψεις της για το γυμνό σώμα, πολύ συχνά, όμως, σε οικογένειες όπου ο πατέρας κοιμάται γυμνός ή όπου επιτρέπεται στα μικρά παιδιά να μπαίνουν στο μπάνιο όταν η μαμά ή ο μπαμπάς είναι στην μπανιέρα, τα παιδιά μπορούν να μιλούν για μέρη του σώματος με απόλυτα φυσικό τρόπο, χωρίς να αισθάνονται αμηχανία ή ενοχή.

“Από πού ήρθα;” αυτή είναι συνήθως η πρώτη ερώτηση που κάνει σχετικά με το σεξ ένα παιδί 4 ή 5 χρόνων. Και μια ικανοποιητική απάντηση είναι να του πείτε ότι βγήκε από την κοιλίτσα της μαμάς. Τα περισσότερα παιδιά αυτής της ηλικίας θα δεχτούν μια τέτοια απάντηση και δε θα κάνουν άλλες ερωτήσεις, αφού η διαδικασία σκέψης τους δεν έχει ωριμάσει όπως των ενηλίκων.

3. Να δίνετε πάντοτε στο παιδί σας απαντήσεις ανάλογες με την ηλικία του. Μην μπαίνετε σε λεπτομέρειες που δεν είναι απαραίτητες, εκτός κι αν σας το ζητήσει το ίδιο το παιδί. Με το να του μιλήσετε για όλα όσα συμβαίνουν στα αναπαραγωγικά συστήματα της γυναίκας και του άνδρα, για τα ωάρια και το σπέρμα, θα καταφέρετε μόνο να το μπερδεύετε. Φροντίστε ώστε οι απαντήσεις σας να είναι ξεκάθαρες και ακριβείς. Αντιμετωπίστε τις σεξουαλικού περιεχομένου ερωτήσεις του όπως ακριβώς και κάθε άλλου είδους ερωτήσεις.
4. Μην πείτε ποτέ στο παιδί σας ότι είναι πολύ μικρό για να μάθει γι' αυτά τα πράγματα. Αν, εξάλλου, είναι αρκετά ώριμο ώστε να κάνει τέτοιες ερωτήσεις, του αξίζουν εξίσου ώριμες απαντήσεις. Και μην του λέτε “μικροψεματάκια” για να δώσετε γρήγορα τέλος στη συζήτηση. Θα είστε αδικαιολόγητοι αν του πείτε ότι το έφερε ο πελαργός ή ότι το πήρατε από κάποιο μαγαζί. Ίσως και να το πιστέψει και, αργότερα, να δυσκολευτεί να δεχτεί την αλήθεια.
5. Υπάρχει περίπτωση να κάνει συνέχεια τις ίδιες και τις ίδιες ερωτήσεις και να ζητάει να του επαναλαμβάνετε όσα του εξηγείτε πολλές φορές. Να έχετε υπομονή, αυτό είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της διαδικασίας της μάθησης οποιουδήποτε πράγματος. Επειδή εσείς του λέτε απλά ότι βγήκε από την κοιλίτσα της μαμάς του, δε σημαίνει ότι θα το θυμάται ή ότι θα το πιστέψει! Το παιδί σας θα πρέπει να αισθάνεται ότι μπορεί να σας πλησιάσει σχετικά με το σεξ. Ένα παιδί ηλικίας 5 χρόνων και πάνω μπορεί να θελήσει να μάθει πώς βρέθηκε στην κοιλιά της μαμάς του. Θα πρέπει τότε ν’ αρχίσετε να συμπεριλαμβάνετε στις εξηγήσεις σας το ότι το σεξ συμβαίνει μέσα στο πλαίσιο μιας στοργικής σχέσης. (Εσείς, Βέβαια, γνωρίζετε πολύ καλά ότι η σεξουαλική πράξη συχνά συμβαίνει σε μια σχέση που μπορεί να μην υπάρχει αγάπη, αφήστε το όμως αυτό για αργότερα, όταν το παιδί σας θα έχει μεγαλώσει κι άλλο).
6. Στις συζητήσεις για το σεξ θα πρέπει πάντοτε να υπάρχει μια σχέση αγάπης, της οποίας ένα μέρος αποτελεί και η σεξουαλική πράξη. Εξηγήστε του ότι η μαμά και ο μπαμπάς αγαπούσαν τόσο πολύ ο ένας τον άλλο που θέλησαν να κάνουν ένα μωρό κι έτσι ο μπαμπάς έβαλε το σπόρο του μέσα στη μαμά. Για κάθε ερώτησή του, δώστε του μια απάντηση με αρκετές πληροφορίες.
7. Τα βιβλία που έχουν γραφτεί ειδικά για παιδιά μπορούν να σας δώσουν ένα χρήσιμο σημείο έναρξης για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση του παιδιού σας. Το πλεονέκτημα της χρήσης ενός τέτοιου βιβλίου είναι ότι θα σας δώσει την ευκαιρία να προετοιμαστείτε γι’ αυτά που θα πείτε στο παιδί σας εκ των προτέρων. Σιγουρευτείτε ότι το βιβλίο που θα διαλέξετε θα μιλά για το σεξ με τρόπο που εγκρίνετε. Για παράδειγμα, ορισμένα δείχνουν τους μεγάλους να περπατάνε μέσα στο σπίτι γυμνοί κι αυτό ίσως να είναι κάτι που δεν αντικατοπτρίζει τις δικές σας οικογενειακές αξίες. Άλλα βιβλία, πάλι, μπορεί να χρησιμοποιούν όρους σχετικούς με το σεξ τους οποίους εσείς δε θα χρησιμοποιούσατε κι αυτό ίσως να δημιουργήσει κάποια σύγχυση. Διαβάστε το βιβλίο από την αρχή ως το τέλος του προτού το επιλέξετε για το παιδί σας.
8. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι μια διαδικασία που κρατά ολόκληρη ζωή με ή χωρίς την καθοδήγηση των γονέων. Αν χρησιμοποιείτε τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για να μιλήσετε με το παιδί σας για το σεξ, τότε εκείνο θα αποκτήσει μια ιδέα περί τίνος ακριβώς πρόκειται ώσπου να συμπληρώσει τα 7 ή τα 8 του χρόνια. Αν όμως το αποθαρρύνετε από τέτοιες συζητήσεις τα πρώτα χρόνια, το αφήνετε εκτεθειμένο στην επιρροή των λανθασμένων πληροφοριών που θα πάρει στο προαύλιο του σχολείου.

Συμπερασματικά:

Τη διήγηση γύρω από τη γέννηση του αν­θρώπου πρέπει να την προσαρμόζουν οι γονείς στην η­λικία και στο επίπεδο ωριμότητας του κάθε παιδιού.

Η Μυρτώ Νίλσεν (2002) περιγράφει πολύ εύστοχα τη σκέψη των παιδιών, η οποία δεν σέβεται τη χρονολογική σειρά των γεγονότων, αλλά ταξιδεύει στο ρυθμό της δικής τους φαντασίας. Πιο αναλυτικά, το πρωταρχικό ενδιαφέρον τους σε σχέση με το «πώς γίνονται τα παιδιά» είναι το πώς με­γαλώνει το μωρό μέσα στην κοιλιά της μητέρας του. Φαντασιώνουν τη μήτρα σαν ένα χώρο κλειστό και ζεστό, λί­γο σαν τα σπίτια που φτιάχνουν όταν ρίχνουν μια κουβέρτα πάνω σε ένα τραπέζι ή σε μια αναποδογυρισμένη καρέκλα και χώνονται από κάτω. Και μαγεύονται όταν ακούσουν τη φανταστική ιστορία για το τοσοδά μικρό σποράκι που σι­γά σιγά αποκτάει κεφάλι και σώμα, και μετά χέρια και πό­δια, και μάτια και αυτιά, και στο τέλος μαλλιά και νύχια... «Έτσι έγινα κι εγώ», σκέπτονται γοητευμένα.

Αυτή η πρώτη πληροφόρηση συνήθως αρκεί για τα νή­πια και τα μικρότερα παιδιά. Σύντομα όμως θα αναρωτη­θούν και για το πώς βγαίνουν τα μωρά από εκεί μέσα, αλλά γρήγορα πάλι θα ησυχάσουν, όταν μάθουν ότι οι μαμάδες έ­χουν κοντά στο πιπί τους και μια άλλη μικρή τρύπα, που, όταν είναι έτοιμο πια το μωρό να έρθει στον κόσμο, ανοί­γει, σαν μια μικρή πόρτα, και το αφήνει να βγει στο φως.

Αργότερα, και μόνο αφού έχουν ξεκαθαρίσει τις παραπά­νω απορίες τους, τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά θα ενδιαφερ­θούν να μάθουν και το πώς μπαίνει το σποράκι στην κοιλιά της μητέρας. Σε τούτη τη φάση της πνευματικής τους εξέλιξης, τα παιδιά στις μέρες μας αποκτούν αρκετές από τις σχετι­κές γνώσεις μέσα από τις ερωτικές σκηνές που βλέπουν στην τηλεόραση, οι οποίες όμως συνήθως διαδραματίζονται μέ­σα σε ένα κλίμα αγριότητας και βίας.

Υπάρχουν στην αγορά πολλά βιβλία με σχέδια, ζωγραφιές ή φωτογραφίες και κείμενα σαφή, απλά και προσαρ­μοσμένα στις διάφορες ηλικίες των παιδιών, που μπορεί να βοηθήσουν τους πιο συνεσταλμένους γονείς να διηγηθούν στα παιδιά τους το παραμύθι του έρωτα και της ζωής. Ο τρόπος με τον οποίο θα τους πουν αυτό το παραμύθι θα α­ποκαλύψει τη δική τους σχέση με τον έρωτα και τη ζωή. Μερικοί θα το πουν με αμηχανία, άλλοι με χλευασμό, άλλοι πάλι σαν έναν ύμνο στη ζωή. Και τα παιδιά, όπως γίνεται συνήθως, θα υιοθετήσουν, ατόφια και ανεπεξέργαστη, τη στάση των γονιών τους.

Βιβλιογραφία:

• Νίλσεν, Μ. (2002). Η τέχνη να είσαι γονιός (σσ. 131-142), 3η έκδ. Αθήνα: Καστανιώτη.
• Woolfson, R. C. (1999). Λεξικό της Ψυχικής Υγείας του Παιδιού (σσ. 258-262). Αθήνα: Περίπλους.
• Το βιβλίο της Γραμμής-Σύνδεσμος για τους γονείς (2007). Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για … (Ι. Τσιάντης, Επιστ. Εποπτ., & Δ. Τζίκας & Σ. Βγενοπούλου, Επιστ. Επιμ.). Αθήνα: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε./ Κοάν.
• Ενημερωτικό φυλλάδιο “Nelle Says”. Ευρωπαϊκή Εταιρεία Περιγεννητικής Ιατρικής.

Χρήσιμοι σύνδεσμοι:

• www.epsype.gr
• www.youth-health.gr