Η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) με ανακοίνωσή της προειδοποιεί για τον αυξημένο κίνδυνο οστικών καταγμάτων σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 που λαμβάνουν θεραπεία με καναγλιφλοζίνη (Canagliflozin - Invokana®, Invokamet®).
Η καναγλιφλοζίνη ανήκει σε μια νέα θεραπευτική κατηγορία φαρμάκων για το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 που δρα αναστέλλοντας την νεφρική επαναρρόφηση της γλυκόζης με μηχανισμό ανεξάρτητο από την ινσουλίνη, αφού η δράση της έγκειται στην αναστολή των συμμεταφορέων νατρίου γλυκόζης υπότυπου 2 (SGLT2) που προάγουν την επαναρρόφηση της μεγαλύτερης ποσότητας διηθούμενης γλυκόζης από τα εγγύς νεφρικά σωληνάρια, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αποβολή γλυκόζης στα ούρα (γλυκοζουρία) και να μειώνεται η υπεργλυκαιμία ανεξάρτητα από την λειτουργία του β παγκρεατικού κυττάρου.
Αν και στην περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος γίνεται αναφορά για πιθανό κίνδυνο οστικών καταγμάτων με την καναγλιφλοζίνη, νέες επιβεβαιωτικές πληροφορίες από αρκετές κλινικές μελέτες δείχνουν ένα αυξημένο κίνδυνο οστικών καταγμάτων κυρίως των άνω άκρων, ήδη από την δωδέκατη εβδομάδα έναρξης θεραπείας με το φάρμακο, ακόμα και μετά από τραύματα ήσσονος σημασίας, όπως η πτώση από την όρθια θέση και επιπλέον μία παρατηρούμενη μείωση της οστικής πυκνότητας στο ισχίο και την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
Η νέα προειδοποίηση για τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οστικών καταγμάτων βασίστηκε σε συγκεντρωτικά δεδομένα εννέα κλινικών δοκιμών, με μέσο όρο έκθεσης στην καναγλιφλοζίνη τις 85 εβδομάδες, στις οποίες τα ποσοστά εμφάνισης των διαγνωσμένων οστικών καταγμάτων ήταν μεταξύ 1,1 και 1,5 ανά 100 ασθενείς-έτη έκθεσης.
Τα στοιχεία σχετικά με την μείωση της οστικής πυκνότητας έγιναν γνωστά μετά από κλινική μελέτη τεκμηρίωσης της ασφάλειας του φαρμάκου, μετά την κυκλοφορία του, που παραγγέλθηκε από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων και περιλάμβανε 714 ηλικιωμένους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 ηλικίας 55 - 80 ετών (μέση ηλικία τα 64 έτη).
Στα 2 χρόνια μελέτης, οι ασθενείς που τυχαιοποιήθηκαν σε αγωγή με καναγλιφλοζίνη 100 mg και 300 mg, οι μειώσεις στην οστική πυκνότητα, όπως αυτή μετράται με τη χρήση της απορροφησιομετρίας ακτίνων - Χ διπλής ενέργειας (DEXA), συγκρινόμενη με εικονικό φάρμακο ήταν 1,2% έναντι 0,9% για το εικονικό φάρμακο στο ισχίο και 0,7% έναντι 0,3%, αντίστοιχα στην οσφυϊκή της σπονδυλικής στήλης.
Επιπλέον, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, μείωση της οστικής πυκνότητας κατά 0,1% παρατηρήθηκε στον αυχένα του μηριαίου οστού και στις δύο δόσεις καναγλιφλοζίνης (100 και 300 mg) και 0,4% στο άπω αντιβράχιο σε ασθενείς που λάμβαναν 300 mg δόσης καναγλιφλοζίνης χωρίς να παρατηρηθεί η αντίστοιχη μείωση με τη δόση των 100 mg.
Η δράση αυτή των αναστολέων SGLT2 θα μπορούσε να εξηγηθεί εν μέρει από την αύξηση της συγκέντρωσης των φωσφορικών στον ορό, πιθανώς μέσω της αυξημένης επαναρρόφησης τους που επηρεάσει δυσμενώς το μεταβολισμό των οστών και επιπλέον, από την παρατεταμένη αύξηση των συγκεντρώσεων της παραθορμόνης (PTH) που ενισχύει την οστική απορρόφηση και αυξάνει τον κίνδυνο οστικών καταγμάτων.
Αν και η καναγλιφλοζίνη προκαλεί μια μικρή αύξηση στη μέση συγκέντρωση της ΡΤΗ (7,9%), η τυπική απόκλιση είναι μεγάλη. Έτσι, ένας σημαντικός αριθμός ασθενών που έλαβαν θεραπεία με καναγλιφλοζίνη μπορεί να έχει 50% ή μεγαλύτερη αύξηση στις συγκεντρώσεις της ΡΤΗ.
Για το αν η παρενέργεια αυτή, αποτελεί παρενέργεια όλης της κατηγορίας των φαρμάκων (αναστολείς συμμεταφορέων νατρίου γλυκόζης) που περιλαμβάνει και την δαπαγλιφλοζίνη (Dapagliflozin - Forxiga®) και την εμπαγλιφλοζίνη (Empagliflozin - Jardiance®), απαιτούνται επιπρόσθετες μελέτες. Ήδη στην περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος Forxiga® αναφέρεται ένας μικρός αριθμός περιπτώσεων καταγμάτων σε ασθενείς με νεφρική δυσλειτουργία, ενώ στις συνταγογραφικές πληροφορίες του Jardiance® δεν αναφέρονται επιδράσεις στα οστά. Παρόλα αυτά, τα συγκεκριμένα φάρμακα διαφέρουν ως προς την εκλεκτικότητα αποκλεισμού των συμμεταφορέων SGLT2, έναντι των συμμεταφορέων SGLT1, καθώς επίσης και στην καμπύλη δόσης - απόκρισης των εγκεκριμένων θεραπευτικών δόσεων. Έτσι, είναι βέβαιο ότι το μέγεθος του κινδύνου μπορεί να ποικίλλει μεταξύ των επιμέρους αναστολέων SGLT2.
Οι επαγγελματίες του τομέα της υγείας πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους παράγοντες που συμβάλλουν στον κίνδυνο εμφάνισης καταγμάτων πριν από την έναρξη της θεραπείας με καναγλιφλοζίνη και να συμβουλεύουν τους ασθενείς σχετικά με τους παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στον κίνδυνο κατάγματος.
Δείτε επίσης: Αντιδιαβητικά φάρμακα - Αναστολείς συμμεταφορέων νατρίου γλυκόζης
Πηγή: U.S. Food and Drug Administration - Invokana and Invokamet (canagliflozin): Drug Safety Communication - New Information on Bone Fracture Risk and Decreased Bone Mineral Density