O κοροναϊός MERS (Middle East Respiratory Syndrome coronavirus – MERS-CoV - Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής) αποτελεί ένα νέο στέλεχος ιού που ανήκει στους κοροναϊούς (CoV), μία οικογένεια στην οποία ανήκουν οι ιοί του απλού κρυολογήματος (ιοί κορόνα OC43, 229E, HKU1 και NL63), αλλά και ο SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome – SARS-CoV - Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο), ο οποίος εμφανίσθηκε στη Νότια Κίνα το 2003 και μόλυνε πάνω από 8.000 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και κόστισε τη ζωή σε 775 από αυτούς.
O κοροναϊός MERS
Ο ιός MERS-CoV απομονώθηκε για πρώτη φορά από 60χρονο ασθενή κάτοικο Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος κατέληξε λόγω σοβαρής πνευμονίας και νεφρικής ανεπάρκειας τον Ιούνιο 2012 στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας. Έκτοτε η λοίμωξη έχει περιγραφεί σε αρκετούς ασθενείς με σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, τόσο στην Αραβική Χερσόνησο όσο και σε ασθενείς στην Ευρώπη, οι οποίοι είχαν επισκεφθεί χώρες, όπου έχουν εμφανισθεί κρούσματα του ιού.
Από το Σεπτέμβριο του 2012, οπότε και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κινητοποιήθηκε, έχουν καταγραφεί 1.806 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα λοίμωξης με MERS-CoV, σε 27 χώρες παγκοσμίως και 643 θάνατοι που σχετίζονται με MERS-CoV (πηγή ΠΟΥ).
Αν και ο ακριβής τρόπος μετάδοσης δεν είναι ακόμα γνωστός, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις περιορισμένης μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ως πηγή μολύνσεως των ανθρώπων έχει πιθανολογηθεί η νυχτερίδα. Επίσης, πρόσφατες σχετικές μελέτες έχουν δείξει ότι καμήλες έχουν εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι του ιού MERS-CoV.
Χαρακτηριστικά του ιού:
Ο νέος κοροναϊός είναι ο πρώτος Betacoronavirus είδους C, που απομονώθηκε σε άνθρωπο. Μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί ζώο που να αποτελεί υποδόχο του ιού και δεν έχει επίσης διαπιστωθεί μετάδοση του ιού από ζώο σε άνθρωπο αν και οι ομοιότητες του με τους ιούς των νυχτερίδων τις καθιστούν πιθανές πηγές. Η προϋπάρχουσα εμπειρία του SARS θέτει την πιθανότητα μόλυνσης όχι από άμεση έκθεση σε νυχτερίδες αλλά μέσω περιβαλλοντικής επιμόλυνσης ή επαφής με ζώα που λειτουργούν ως ενδιάμεσοι ξενιστές. Ο νέος κοροναϊός διαθέτει την ικανότητα διείσδυσης στα βρογχικά επιθηλιακά κύτταρα του ανθρώπου και προσβολής ποικίλλων κυτταρικών σειρών. Επίσης, όπως και ο ιός SARS-CoV φαίνεται να είναι ευαίσθητος σε αγωγή με ιντερφερόνες (I και III).
Κλινική εικόνα:
Με βάση την κλινική εμπειρία, η λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό εκδηλώνεται συνήθως ως πνευμονία, με εμφάνιση οξείας, σοβαρής νόσου του αναπνευστικού, με πυρετό, βήχα, δύσπνοια και αναπνευστική δυσχέρεια. Σε αρκετές περιπτώσεις η λοίμωξη έχει οδηγήσει σε εμφάνιση επιπλοκών [Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ARDS), νεφρική ανεπάρκεια, πολυοργανική ανεπάρκεια, διαταραχές της πήξης, περικαρδίτιδα] ή και θάνατο.
| Κλινικά σύνδρομα λοίμωξης από τον κοροναϊό MERS (MERS - CoV) | |
| Ασθενής υπό διερεύνηση για νέο κοροναϊό | Ορισμός κρούσματος MERS-CoV, τμήμα επιδημιολογικής επιτήρησης και παρέμβασης ΚΕΕΛΠΝΟ. |
| Σοβαρή πνευμονία | Έφηβος ή ενήλικας ασθενής με πυρετό ή ύποπτη λοίμωξη, βήχα, αναπνοές >30/min, ARDS, SpO2<90% στον αέρα. |
| Σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS - Acute Respiratory Distress Syndrome) |
|
| Σήψη | Επιβεβαιωμένη ή ύποπτη λοίμωξη με δύο ή περισσότερα από τα παρακάτω:
|
| Σοβαρή σήψη | Πολυοργανική ανεπάρκεια, γαλακτική οξέωση ή υπόταση. Συνυπάρχουν ολιγουρία, οξεία νεφρική ανεπάρκεια, υποξαιμία, τρανσαμινασαιμία, διαταραχές πηκτικότητας, θρομβοπενία, διαταραχές επιπέδου συνείδησης, ειλεός ή χολερυθριναιμία. |
| Σηπτική καταπληξία | Υπόταση (ΔΠ <90mmHg) παρά την αναπλήρωση με υγρά, σημεία υποάρδευσης. |
Ορισμός κρούσματος:
Λοίμωξη από MERS-CoV πρέπει να υποπτευτούμε σε ασθενή με σοβαρή πνευμονία μετά από ταξίδι σε χώρες της Αραβικής Χερσονήσου. Τα συμπτώματα από το αναπνευστικό μπορεί να συνοδεύονται από συμπτώματα νεφρικής ανεπάρκειας και συχνά η νόσος έχει θανατηφόρο έκβαση. Η περίοδος επώασης του MERS-CoV μπορεί να φθάσει μέχρι τις 12 ημέρες. Ο παρακάτω ορισμός έχει αναθεωρηθεί με βάση τις τελευταίες οδηγίες του WHO και του ECDC και αφορά τόσο στην ανίχνευση των κρουσμάτων με υποψία λοίμωξης από το νέο κοροναϊό (MERS-CoV) και επισημαίνεται ότι, καθώς η επιδημία εξελίσσεται ο ορισμός κρούσματος ενδέχεται να τροποποιηθεί (αναζητήστε επικαιροποιημένες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας).
Υπό διερεύνηση κρούσμα:
Ασθενής με οξεία σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού με πυρετό >38°C και βήχα (ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς και ασθενείς με χρόνια υποκείμενα νοσήματα, μπορεί να παρουσιάζουν άτυπη κλινική εικόνα, πχ. διάρροιες) και κλινική, ακτινολογική ή ιστοπαθολογική εικόνα πνευμονικής παρεγχυματικής νόσου (π.χ. πνευμονία, ARDS) και τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω:
- Έχει ταξιδέψει ή διαμείνει τις τελευταίες 14 ημέρες πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων σε χώρες της Αραβικής χερσονήσου (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ, Κατάρ, Ομάν, Υεμένη).
- Είχε στενή επαφή* με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα από το νέο κοροναϊό, κατά τη διάρκεια των συμπτωμάτων του κρούσματος.
- Είναι επαγγελματίας υγείας που νοσήλευσε άτομα με σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού, που έχουν χαρακτηριστεί ως πιθανά ή επιβεβαιωμένα κρούσματα από το νέο κοροναϊό.
- Ανήκει σε συρροή κρουσμάτων± σοβαρής οξείας λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού.
- Δεν ανταποκρίνεται στη θεραπευτική αγωγή που χορηγείται στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της λοίμωξης.
Πιθανό κρούσμα:
Άτομο με οξεία εμπύρετο λοίμωξη του αναπνευστικού με κλινικά, ακτινολογικά ή ιστοπαθολογικά ευρήματα παρεγχυματικής πνευμονικής νόσου (πχ. πνευμονία, ARDS) και
- Αδυναμία εργαστηριακής επιβεβαίωσης για το νέο κοροναϊό είτε γιατί ο ασθενής ή τα κλινικά δείγματα δεν είναι διαθέσιμα για έλεγχο (π.χ. θάνατος, αδυναμία λήψης δειγμάτων κλπ) και
- Στενή επαφή με εργαστηριακά επιβεβαιωμένο κρούσμα
Επιβεβαιωμένο κρούσμα:
- Ασθενής με εργαστηριακή επιβεβαίωση λοίμωξης από τον νέο κοροναϊό.
*Ως στενή επαφή ορίζεται:
- Κάθε άτομο που περιέθαλψε ασθενή, είτε αυτό ήταν μέλος της οικογένειας είτε επαγγελματίας υγείας, καθώς και οποιοσδήποτε είχε παρόμοια στενή φυσική επαφή με τον ασθενή.
- Οποιοσδήποτε διέμεινε μαζί ή επισκέφθηκε πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα, κατά το χρονικό διάστημα που νοσούσε.
- Άτομα που ταξίδεψαν με τον ασθενή κατά το χρονικό διάστημα που νοσούσε
±Η συρροή αφορά σε δύο ή περισσότερα άτομα με έναρξη συμπτωμάτων μέσα στο ίδιο 14ήμερο και τα οποία σχετίζονται με τον ίδιο χώρο, όπως: σχολείο, τόπος εργασίας, σπίτι, νοσοκομείο, χώρους ομαδικής διαβίωσης, χώρους αναψυχής κλπ.
Εργαστηριακή διερεύνηση των κρουσμάτων:
Η διάγνωση του νέου κοροναϊού (MERS-CoV) γίνεται με μοριακές εργαστηριακές δοκιμασίες (PCR). Ο ορολογικός έλεγχος για αντισώματα δε δίνει καλά αποτελέσματα λόγω διασταυρούμενων αντιδράσεων μεταξύ του MERS-CoV και των λοιπών κοροναϊών.
Κατάλληλα δείγματα για μοριακή ανίχνευση του νέου ιού είναι: οι ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις, το βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα, η ενδοτραχειακή αναρρόφηση και τα ρινικά και στοματοφαρυγγικά επιχρίσματα, τα πτύελα, οι βιοψίες τραχείας/πνεύμονα. Η μεγαλύτερη ευαισθησία επιτυγχάνεται με συνδυασμό κλινικών δειγμάτων από το ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό σύστημα.
Στις περιπτώσεις ασθενών όπου υπάρχει κλινική υποψία και ο έλεγχος του συνήθους ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος ή εκπλύματος αποβεί αρνητικός, θα πρέπει να γίνεται επανάληψη της εξέτασης με λήψη δείγματος από το κατώτερο αναπνευστικό, πχ. βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα, κυρίως όταν πληρούνται τα κριτήρια για διερεύνηση και η κατάσταση του ασθενούς επιδεινώνεται.
Προσοχή θα πρέπει να δίνεται στη χρησιμοποίηση στειλεών με άξονα από αλουμίνιο ή πλαστικό και βύσμα από συνθετικό υλικό, όπως πολυεστέρα και Dacron και όχι από βαμβάκι. Επιπλέον, τα δείγματα πρέπει να μεταφέρονται σε πάγο με τριπλή συσκευασία και να εξετάζονται εντός 24 ωρών από τη λήψη τους.
Κατά την λήψη και τον χειρισμό των δειγμάτων θα πρέπει να λαμβάνονται τα βασικά μέτρα ασφάλειας ήτοι: προστατευτική μπλούζα μιας χρήσης, γάντια μιας χρήσεως, προστατευτικά γυαλιά και μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας, FFP3, η οποία να εφαρμόζει σωστά.
Η μοριακή μέθοδος που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση του ιού MERS CoV είναι η Real-time one step RT-PCR. Xρησιμοποιούνται εκκινητές και ανιχνευτές που πολλαπλασιάζουν τμήμα του γονιδίου Ε (upE) ή του πλαισίου ανάγνωσης (ORF1a&1b) του ιού. Όπως και στην περίπτωση του Α (Η7Ν9) θα πρέπει παράλληλα με την ανίχνευση του MERS-CoV να πραγματοποιείται και έλεγχος για άλλους αναπνευστικούς ιούς.
Διαλογή ασθενών:
Η διαδικασία της διαλογής έχει ως στόχο την έγκαιρη ανίχνευση των κρουσμάτων που εμπίπτουν στον ορισμό, την αξιολόγηση της βαρύτητας του περιστατικού και δίνει προτεραιότητα στην ιατρική εκτίμηση και την αντιμετώπιση του ασθενούς.
Επίσης περιορίζει την έκθεση επισκεπτών, άλλων ασθενών και επαγγελματιών υγείας σε ασθενείς με συμπτωματολογία συμβατή με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος. Σκόπιμο είναι ο χώρος της διαλογής να είναι πριν την είσοδο στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών με κατάλληλη σήμανση για την ενημέρωση των προσερχόμενων.
Η υποβολή ερωτήσεων πρέπει να γίνεται από εκπαιδευμένο προσωπικό σύμφωνα με τον ορισμό κρούσματος.
Στη συνέχεια και αφού χορηγηθεί μάσκα στους ασθενείς μεταφέρονται στον προκαθορισμένο χώρο αναμονής και εξέτασης όπου πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμες μάσκες, υποδομή για υγιεινή των χεριών και μέτρα αναπνευστικής υγιεινής.
Μέτρα πρόληψης και ελέγχου διασποράς της λοίμωξης:
Βασικές προφυλάξεις
Οι βασικές προφυλάξεις περιλαμβάνουν την εφαρμογή της υγιεινής των χεριών και του εξοπλισμού ατομικής προστασίας για την αποφυγή επαφής με αίμα, εκκρίσεις, άλλα σωματικά υγρά και δέρμα με λύση της συνέχειας του ασθενούς.
Οι βασικές προφυλάξεις επίσης περιλαμβάνουν την ορθή διαχείριση αιχμηρών αντικειμένων, την αποκομιδή μολυσματικών υλικών, την καθαριότητα και την απολύμανση επιφανειών καθώς και την αποστείρωση του ιατρικού εξοπλισμού που χρησιμοποιείται στον ασθενή.
Η εφαρμογή των μέτρων αναπνευστικής υγιεινής (κάλυψη της μύτης και του στόματος κατά τη διάρκεια βήχα ή φτερνίσματος, απλή χειρουργική μάσκα, χαρτομάντιλο κλπ) κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Όλοι οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να εφαρμόζουν τα 5 βήματα για την υγιεινή των χεριών
- Πριν την επαφή με τον ασθενή.
- Πριν την οποιαδήποτε καθαρή ή άσηπτη τεχνική.
- Μετά από πιθανή έκθεση σε σωματικά υγρά.
- Μετά την επαφή με τον ασθενή.
- Μετά την επαφή με το άψυχο περιβάλλον του ασθενή.
- Η υγιεινή των χεριών περιλαμβάνει το πλύσιμο με νερό και σαπούνι και την εφαρμογή αλκοολούχου αντισηπτικού διαλύματος
- Το πλύσιμο με νερό και σαπούνι είναι απαραίτητο στην περίπτωση που τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα.
- Η εφαρμογή του ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού δεν αναιρεί την αναγκαιότητα της υγιεινής των χεριών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εφαρμογή της υγιεινής των χεριών κατά τη διάρκεια της αφαίρεσης του ατομικού εξοπλισμού προστασίας.
Πριν από κάθε επαφή με τον ασθενή γίνεται εκτίμηση κινδύνου και αξιολογείται η πιθανότητα έκθεσης σε αίμα, εκκρίσεις, άλλα σωματικά υγρά και δέρμα με λύση της συνέχειας. Εάν από τη διαδικασία-χειρισμούς υπάρχει κίνδυνος εκτίναξης, επιπλέον της απλής χειρουργικής μάσκας είναι απαραίτητη η χρήση:
- Ασπίδας προσώπου ή προστατευτικών γυαλιών ευρέος πεδίου.
- Ρόμπας ή ποδιάς.
Ο καθαρισμός και η απολύμανση των επιφανειών με σαπούνι, νερό και κοινά απολυμαντικά (διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου 10%) είναι επαρκής. Η διαχείριση του ιματισμού, των σκευών εστίασης και των μολυσματικών απορριμμάτων θα γίνεται σύμφωνα με τις συνήθεις διαδικασίες.
Διαχείριση ασθενών με οξεία αναπνευστική λοίμωξη
Οι επαγγελματίες υγείας, το λοιπό προσωπικό και οι επισκέπτες που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με οξεία αναπνευστική λοίμωξη, επιπλέον των βασικών προφυλάξεων πρέπει να εφαρμόζουν:
- Απλή χειρουργική μάσκα σε περίπτωση στενής επαφής (<1m) και κατά την είσοδο στο θάλαμο νοσηλείας.
- Την υγιεινή των χεριών πριν και μετά την επαφή με τον ασθενή και το άψυχο περιβάλλον του και αμέσως μετά της αφαίρεση της απλής χειρουργικής μάσκας.
Μέτρα πρόληψης ελέγχου και διασποράς της λοίμωξης κατά τη διάρκεια χειρισμών που προκαλούν αερόλυμα
Αερόλυμα ορίζεται η παραγωγή σωματιδίων ποικίλου μεγέθους συμπεριλαμβανομένων αυτών με διάμετρο μικρότερη των 5 mkm.
Κατά τη διάρκεια χειρισμών που μπορεί να προκαλέσουν αερόλυμα (πχ διασωλήνωση της τραχείας, μη επεμβατικός αερισμός, τραχειοτομή, χρήση AMBU) πρέπει να εφαρμόζονται:
- Μάσκες υψηλής αναπνευστικής προστασίας.
- Οφθαλμική προστασία (ασπίδα προσώπου ή προστατευτικά γυαλιά ευρέος πεδίου).
- Καθαρή μη αποστειρωμένη ρόμπα με μακριά μανίκια και γάντια (αποστειρωμένα όταν η διαδικασία το απαιτεί).
- Αδιάβροχη ποδιά όταν υπάρχει κίνδυνος εκτίναξης μεγάλης ποσότητας σωματικών υγρών που μπορεί να διαπεράσουν τη ρόμπα.
- Περιορισμός του αριθμού των επαγγελματιών υγείας στο θάλαμο νοσηλείας στο ελάχιστο απαραίτητο.
- Υγιεινή των χεριών πριν και μετά την επαφή με τον ασθενή και την αφαίρεση του ατομικού εξοπλισμού προστασίας.
Διαχείριση ασθενών με πιθανή ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη από ιο MERS - CoV
Ο αριθμός των επαγγελματιών υγείας, των μελών της οικογένειας και των επισκεπτών που έρχονται σε επαφή με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα πρέπει να είναι περιορισμένος.
- Ορισμός συγκεκριμένων επαγγελματιών υγείας που είναι υπεύθυνοι για τη νοσηλεία του ασθενούς.
- Περιορισμός του αριθμού των μελών της οικογένειας και των επισκεπτών στο ελάχιστο δυνατό.
- Εφαρμογή των βασικών προφυλάξεων και του εξοπλισμού ατομικής προστασίας από τους συνοδούς και τους επισκέπτες του ασθενή.
Όλα τα άτομα που έρχονται σε στενή επαφή (<1m) με ύποπτο ή επιβεβαιωμένο κρούσμα πρέπει να εφαρμόζουν:
- Απλή χειρουργική μάσκα.
- Οφθαλμική προστασία (ασπίδα προσώπου ή προστατευτικά γυαλιά ευρέος πεδίου).
- Καθαρή μη αποστειρωμένη ρόμπα με μακριά μανίκια και γάντια (αποστειρωμένα όταν η διαδικασία το απαιτεί).
- Υγιεινή των χεριών πριν και μετά την επαφή με τον ασθενή και την αφαίρεση του ατομικού εξοπλισμού προστασίας.
Σκόπιμο είναι να χρησιμοποιείται ιατρικός εξοπλισμός (στηθοσκόπια, πιεσόμετρα κλπ) αποκλειστικής χρήσης για αυτούς τους ασθενείς. Στην περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό ο ιατρικός εξοπλισμός καθαρίζεται και απολυμαίνεται από τον ένα ασθενή στον άλλο.
Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να αποφεύγουν την επαφή των ματιών, της μύτης και του στόματος με μολυσμένα γάντια ή γυμνά χέρια.
Οι ασθενείς με πιθανή ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη πρέπει να νοσηλεύονται σε συνθήκες απομόνωσης (μονόκλινος θάλαμος) ή συν-νοσηλείας. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό νοσηλεύονται σε απόσταση τουλάχιστο 1 m από άλλο ασθενή.
Επιπρόσθετα:
- Περιορίζονται οι μετακινήσεις των ασθενών στις απόλυτα αναγκαίες ιατρικά για τις οποίες χρησιμοποιείται η συντομότερη διαδρομή.
- Ενημερώνεται το τμήμα που θα υποδεχτεί τον ασθενή έτσι ώστε να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος για την εφαρμογή των μέτρων πρόληψης ελέγχου και διασποράς της λοίμωξης.
- Οι επιφάνειες με τις οποίες ήρθε σε επαφή ο ασθενής, μετά τη χρήση τους καθαρίζονται και απολυμαίνονται.
- Οι επαγγελματίες υγείας που μεταφέρουν τον ασθενή πρέπει να εφαρμόζουν τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό και την υγιεινή των χεριών ιδιαίτερα μετά την ολοκλήρωση της μεταφοράς.
Διάρκεια εφαρμογής των μέτρων ελέγχου και διασποράς της λοίμωξης
Η περίοδος που η νόσος είναι μεταδοτική είναι άγνωστη. Συνεπώς τα πρόσθετα μέτρα πλην των βασικών προφυλάξεων πρέπει να εφαρμόζονται όλο το διάστημα που η νόσος είναι συμπτωματική και έως ένα 24ωρο με τον ασθενή ασυμπτωματικό. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε περιπτώσεις παρατεταμένης αναπαραγωγής του ιού (πχ ανοσοκαταστολή) στις οποίες απαιτείται μεγαλύτερη διάρκεια εφαρμογής των μέτρων ελέγχου και διασποράς της λοίμωξης.
Διάρκεια εφαρμογής των μέτρων ελέγχου και διασποράς της λοίμωξης
Η περίοδος που η νόσος είναι μεταδοτική είναι άγνωστη. Συνεπώς τα πρόσθετα μέτρα πλην των βασικών προφυλάξεων πρέπει να εφαρμόζονται όλο το διάστημα που η νόσος είναι συμπτωματική και έως ένα 24ωρο με τον ασθενή ασυμπτωματικό.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε περιπτώσεις παρατεταμένης αναπαραγωγής του ιού (πχ ανοσοκαταστολή) στις οποίες απαιτείται μεγαλύτερη διάρκεια εφαρμογής των μέτρων ελέγχου και διασποράς της λοίμωξης.
| Μέτρα πρόληψης και ελέγχου διασπορά της λοίμωξης | |
| Βασικές προφυλάξεις |
|
| Προφυλάξεις σταγονιδίων |
|
| Αερογενείς προφυλάξεις | Κατά τη διάρκεια χειρισμών που μπορούν να προκαλέσουν αερόλυμα:
|
Θεραπεία:
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για το νέο ιό. Η θεραπεία στοχεύει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του ιού. In vitro πειράματα έχουν δείξει ότι αν και ο ιός ανταγωνίζεται την παραγωγή των ενδογενών ιντερφερονών, η θεραπεία με συνδυασμό ιντερφερόνης-α2b και ριμπαβιρίνης έχουν επίδραση στον πολλαπλασιασμό του ιού.
Χορήγηση οξυγόνου σε ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος:
Συστήνεται η χορήγηση οξυγόνου σε ασθενείς με συμπτωματολογία οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας, υποξαιμίας (πχ SpO2 90%) ή καταπληξίας. Στους χώρους αντιμετώπισης και νοσηλείας αυτών των ασθενών πρέπει να υπάρχουν παλμικά οξύμετρα και συστήματα/συσκευές χορήγησης οξυγόνου.
Χορήγηση εμπειρικής αντιμικροβιακής αγωγής:
Συστήνεται η πρώιμη έναρξη εμπειρικής αντιμικροβιακής αγωγής για παθογόνα της κοινότητας με βάση τα τοπικά επιδημιολογικά δεδομένα. Στη συνέχεια η εμπειρική αγωγή μπορεί να τροποποιηθεί σύμφωνα με τα αποτελέσματα από τις καλλιέργειες βιολογικών δειγμάτων.
Χορήγηση υγρών σε ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος:
Η χορήγηση υγρών σε ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος οι οποίοι δεν παρουσιάζουν εικόνα καταπληξίας πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Η επιθετική χορήγηση υγρών σε αυτούς τους ασθενείς μπορεί να επηρεάσει την οξυγόνωση και άρα να προκληθούν δυσχέρειες σε ότι αφορά τη θεραπευτική τους αντιμετώπιση, ειδικά σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας στους οποίους δεν υπάρχει δυνατότητα μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής.
Συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών:
Η παρατεταμένη συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών πρέπει να αποφεύγεται σε ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος διότι μπορεί να προκαλέσει ευκαιριακές λοιμώξεις, μη αγγειακή νέκρωση, λοίμωξη από νοσοκομειακά παθογόνα και πιθανά παράταση της αναπαραγωγής του ιού. Η χορήγησή τους μπορεί να επιτραπεί όταν δίνονται για άλλο λόγο.
Στενή παρακολούθηση των ασθενών με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος:
Χορήγηση υποστηρικτικής αγωγής στην περίπτωση που η κλινική εικόνα επιδεινώνεται και οι ασθενείς παρουσιάζουν βαριά αναπνευστική δυσχέρεια/αναπνευστική ανεπάρκεια ή ιστική υποάρδευση/καταπληξία.
Πρόληψη:
Αναμφισβήτητα το καλύτερο προληπτικό μέσο για αποτροπή επιδημιών είναι ο εμβολιασμός. Η έρευνα που έχει προηγηθεί για έναν άλλο κοροναϊό, τον SARS, φαίνεται ότι μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη εμβολίων αλλά και αντιιικών φαρμάκων στην περίπτωση του MERS. Εμβόλια έναντι του MERS-CoV βασιζόμενα στην πρωτεΐνη spike του ιού έχουν αναπτυχθεί και αναμένουν περαιτέρω κλινικές δοκιμές. Προς το παρόν συστήνεται ο ετήσιος εμβολιασμός έναντι της γρίπης και το 5ετούς διαρκείας εμβόλιο κατά του πνευμονιοκόκκου. Τέλος, όπως και στην περίπτωση του Α(Η7Ν9) ιού, πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για την προστασία από ιούς που μεταδίδονται αερογενώς.
Πηγή:
- Ενημερωτικό δελτίο ΚΕΕΛΠΝΟ (Φεβρουάριος 2014) - Αναδυόμενοι αναπνευστικοί ιοί.
- Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων - Νέος κοροναϊός (MERS-CoV).
- World Health Organization (WHO) - Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV)