Εμβόλιο εγκεφαλίτιδας από κρότωνες

Η εγκεφαλίτιδα από κρότωνες (τσιμπούρια) είναι εποχιακή ζωονόσος που προκαλείται από δύο τύπους των ιών κροτωγενούς εγκεφαλίτιδας της οικογένειας των φλαβοϊών και εκδηλώνονται ως δύο διαφορετικές, κλινικά και επιδημιολογικά, μορφές της νόσου. Η εγκεφαλίτιδα από κρότωνες είναι ευρύτατα διαδεδομένη, σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη, την πρώ­ην Σοβιετική Ένωση και την Άπω Ανατολή (στην Ελλάδα υπάρχουν ενδείξεις ότι ενδημεί ένας ή περισσότεροι ιοί αντιγονικά όμοιοι με τον ιό της κρωτογενούς εγκεφαλίτιδας) και μεταδίδεται μέσω του νήγματος κρότωνα του είδους Ixodes ricinus (Ευρώπη) και Ixodes persulcatus (Σιβηρία, Άπω Ανατολή), κυρίως την άνοιξη και στις αρχές του θέρους, ενώ η συχνότητα μετάδοσης ελαττώνεται προς το τέλος του θέρους. Σπανιότερα μεταδίδεται από μη παστεριωμένο γάλα μολυσμένων αγελάδων και αιγοπροβάτων, ή ακόμα και από μολυσμένα σφάγια και εργαστηριακή έκθεση. Αναφέρεται μετάδοση από μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος και με τη γαλουχία.

Κρότωνας του γένους Ixodes persulcatus

Η νόσος τυπικά εκδηλώνεται μετά από περίοδο επώασης 7-14 ημερών, για τους ιούς της κεντρικής Ευρώπης, με μία εμπύρετη μυαλγική φάση, η οποία διαρκεί 2-4 ημέρες που πιστεύεται ότι αντιστοιχεί με την ιαιμία και ακολουθείται μετά από ύφεση αρκετών ημερών από επανεμφάνιση του πυρετού με μηνιγγικά σημεία (διφασική μηνιγγοεγκεφαλίτιδα της Κεντρικής Ευρώπης). Η φάση προσβολής του κεντρικού νευρικού συστήματος ποικίλλει από την ήπια άσηπτη μηνιγγίτιδα, συνηθέστερη στους νεαρότερους ασθενείς, έως τη σοβαρή εγκεφαλίτιδα με κώμα, σπασμούς, τρόμο και κινητικά σημεία που διαρκούν 7-10 ημέρες, πριν αρχίσει η βελτίωση. Η προσβολή του νωτιαίου και του προμήκους μυελού είναι δυνατόν να επιφέρει αναπνευστική παρά­λυση. Οι περισσότεροι ασθενείς θεραπεύονται και σε ελάχιστους παραμένουν σημαντικά ελλείμματα. Οι λοιμώξεις από ιούς τής Άπω Ανατολής χαρακτηρίζονται γενικά από περισσότερο αιφνίδια πορεία με την εμφάνιση εγκεφαλίτιδας (εγκεφαλίτιδα Taiga ή εαρινοθερινική εγκεφαλίτιδα της Ρωσίας) συνήθως χωρίς την παρεμβολή ύφεσης, με αυξημένη θνησιμότητα είναι υψηλή και παραμονή σοβαρών καταλοίπων, όπως παραλύσεις του κατώτερου κινητικού νευρώνα των εγγύς μυών των άκρων, του κορμού και του αυχένα.

Η ενδημική ζώνη εκτείνεται στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, στη Σκανδιναβική Χερσόνησο και στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η νόσος είναι ιδιαίτερα συχνή στην περιοχή του Μαύρου Δάσους της Αυστρίας και της Γερμανίας. Σποραδικά κρούσματα έχουν αναφερθεί και στη χώρα μας.

Ο κίνδυνος για τον ταξιδιώτη είναι πολύ μικρός, αλλά αυξάνεται αναλόγως της εποχής που θα πραγματοποιηθεί το ταξίδι και του είδους του ταξιδιού. Γενικά, στην πλειονότητα των ταξιδιωτών, αρκούν μόνο τα προφυλακτικά μέτρα που συνίστανται στην αποφυγή δηγμάτων από κρότωνες κατά τη διαμονή στα δάση και στην έγκαιρη αποκόλλησή τους σε περίπτωση δήγματος.

Ενδημική ζώνη των ιών της κροτωγενούς εγκεφαλίτιδαςΕνδημική ζώνη των ιών της κροτωγενούς εγκεφαλίτιδας Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία των λοιμώξεων από τους εν λόγω ιούς. Παρ' όλα αυτά, στην Αυστρία, στη Γερμανία και στη Ρωσία παράγονται αποτελεσματικά εμβόλια με αδρανοποίηση του ιού. Το εμβόλιο της εγκεφαλίτιδας από κρότωνες {Vaccine against tick-borne encephalitis (TBE)}, ενδείκνυται μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις και συστήνεται στους ταξιδιώτες μόνο αν πρόκειται να παραμείνουν αρκετές ώρες σε δάσος σε ενδημικές περιοχές, π.χ. κατασκηνωτές ή κυνηγοί, και εφόσον το ταξίδι θα πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού. Οι ταξιδιώτες που δεν είναι εμβολιασμένοι μπορούν να προστατευτούν από την έκθεση χρησιμοποιώντας κατάλληλα ρούχα και εντομοαπωθητικά κατά την παραμονή τους στο δάσος.

Εμβόλιο εγκεφαλίτιδας από κρότωνες:

Το εμβόλιο περιέχει αδρανοποιημένο ιό και κυκλοφορεί με τη μορφή εναιωρήματος σε προγεμισμένη σύριγγα των 0,5 ml. Χορηγείται ενδομυϊκά. Ο εμβολιασμός γίνεται με 3 δόσεις των 0,5 ml (στα παιδιά 3-15 ετών χορηγείται η μισή δόση). Η 2η δόση γίνεται 1-3 μήνες μετά την πρώτη και 3η δόση 9-12 μήνες μετά την δεύτερη. Μια αναμνηστική δόση γίνεται 3 έτη μετά την τρίτη δόση, ενώ οι επόμενες αναμνηστικές δόσεις γίνονται κάθε 3-5 έτη. Η διάρκεια της προστασίας ανέρχεται στα 3 έτη.

Στους ταξιδιώτες γίνονται 2 δόσεις. Η 2η δόση χορηγείται το αργότερο 15 ημέρες πριν από την αναχώρηση, ενώ η παρεχόμενη προστασία διαρκεί 1 έτος. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει αρκετός χρόνος, μπορεί να χορηγηθεί το επιταχυνόμενο σχήμα του Encepur®: 3 δόσεις τις ημέρες 0, 7 και 21 και μία αναμνηστική 12-18 μήνες μετά.

Αντενδείξεις:

Το εμβόλιο αντενδείκνυται σε άτομα με γνωστή υπερευαισθησία σε κάποιο από τα συστατικά του, ενώ θα πρέπει να αποφεύγεται στην κύηση και σε άτομα με ιστορικό αυτοάνοσου νοσήματος, εκτός και αν ο κίνδυνος νόσου είναι μεγάλος. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγεται στα παιδιά κάτω του έτους.

Ανεπιθύμητες ενέργειες:

Γριππώδης συνδρομή, εμπύρετο ιδίως σε παιδιά 1-2 ετών, τοπικές αντιδράσεις, κόπωση, ναυτία, κεφαλαλγία, λεμφαδενίτιδα, πυρετός, εξάνθημα. Σπανίως έχουν αναφερθεί νευρίτιδα και άλλα νευρολογικά συμπτώματα, χωρίς να έχει αποδειχτεί αιτιολογική συσχέτιση (σπάνιες περιπτώσεις συνδρόμου Guillain-Barre έχουν αναφερθεί).

Αποτελεσματικότητα:

Η αποτελεσματικότητα φάνηκε με την μείωση των κρουσμάτων μετά τις καμπάνιες εμβολιασμού στις ενδημικές περιοχές. Έως σήμερα δεν έχουν αναφερθεί περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας σε εμβολιασμένα άτομα. Προστατευτικά αντισώματα αναπτύσσονται σε ποσοστό ανώτερο του 97% των εμβολιασμένων.

 

Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας των κατά τόπους Περιφερειακών Ενοτήτων ή στο γραφείο πληροφοριών ταξιδιωτικής ιατρικής του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ): Τηλ:2105212193,194,195

Πηγή:

Σχετικά άρθρα

Εμβόλιο Ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας

Παρωτίτιδα