Πρόκειται για διεύρυνση των άκρων των δακτύλων σαν πλήκτρα τύμπανου με σπαθοειδή (σαν σπάτουλα) νύχια, αποτέλεσμα της έντονης υπερπλασίας του ιστού των άκρων όλων των δακτύλων με αύξηση του διαμετρήματος των αρτηριών των δακτύλων και σχηματισμό αρτηριοφλεβικών αναστομώσεων.
Η πληκτροδακτυλία (Clubbed Fingers) χαρακτηρίζεται από ελάττωση της ονυχοφαλαγγικής γωνίας (<160ο), υπερτροφία των μαλακών ιστών στην κορυφή των δακτύλων και αύξηση της καμπυλότητας των νυχιών.
Ο παθογενετικός μηχανισμός παραμένει ασαφής και διάφορες θεωρίες προσπαθούν να εξηγήσουν την εμφάνισή της:
Νευρογενής θεωρία:
- Διάφορα ερεθίσματα από νόσο των πνευμόνων ή του υπεζωκότα δια μέσου των μεσοπλεύριων νεύρων ή των πνευμονογαστρικών στέλνουν νευρικές ώσεις προς το εγκεφαλικό στέλεχος και από εκεί με αντανακλαστικό τρόπο προκαλείται αγγειοδιαστολή στην κοίτη του νυχιού και στην περιφέρεια του πνεύμονα.
Χημική θεωρία:
- Ο όγκος ή ο νοσούν πνευμονικός ιστός εκκρίνουν μια ορμόνη που δρα πάνω στις περιφερικές περιοχές του πνεύμονα. Μερικές φορές ανευρίσκονται αυξημένες τιμές οιστρογόνων σε άνδρες με υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια.
Θεωρία της διαφυγής (shunt):
- Ουσίες που φυσιολογικά μεταβολίζονται από τον πνεύμονα, όταν περνούν από αυτόν, τον παρακάμπτουν περνώντας μέσα από αρτηριοφλεβικές αναστομώσεις και δρουν έτσι, χωρίς να μεταβολιστούν, στους ιστούς των άκρων.
Αίτια:
Αναπνευστικά αίτια:
- Βρογχογενές καρκίνωμα του πνεύμονα (σπάνια ή ποτέ το μικροκυτταρικό).
- Υπεζωκοτικό ίνωμα.
- Μεσοθηλίωμα.
- Μεταστατικοί όγκοι (βρογχογενές καρκίνωμα ή σάρκωμα).
- Εμπύημα.
- Πνευμονικό απόστημα.
- Βρογχεκτασία.
- Κυστική ίνωση.
- Ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση.
- Αμιντίαση.
- Αρτηριοφλεβική δυσπλασία.
Άλλα αίτια:
Μη καρδιακά:
- Ιδιοπαθής οικογενής.
- Κίρρωση ήπατος.
- Ελκώδης κολίτιδα.
- Νόσος του Crohn.
- Κοιλιοκάκη.
- Κύηση.
Καρδιακά:
- Συγγενείς κυανωτικές καρδιοπάθειες.
- Βακτηριδιακή ενδοκαρδίτιδα.
- Μύξωμα κόλπου.
Άλλα:
- Καρκίνος του οισοφάγου.
- Πεπτική οισοφαγίτιδα.
- Θύμωμα.
- Θυρεοτοξίκωση και καρκίνος του θυρεοειδούς.
- Λέμφωμα.