Οι φθοριοκινολόνες είναι αντιβιοτικά που είναι εγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την θεραπεία ορισμένων βακτηριακών λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων απειλητικών για τη ζωή λοιμώξεων. Σύμφωνα και με προηγούμενες ενημερώσεις ασφάλειας, επειδή οι φθοριοκινολόνες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές και μακράς διάρκειας ανεπιθύμητες ενέργειες, η χρήση τους γενικά περιορίζεται σε λοιμώξεις στις οποίες θεωρείται ακατάλληλη η χρήση άλλων αντιβιοτικών που συνιστώνται συνήθως για αυτές τις λοιμώξεις. Οι φθοριοκινολόνες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο μετά από προσεκτική αξιολόγηση των πιθανών οφελών και των κινδύνων τους, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου εμφάνισης αορτικού ανευρύσματος και διαχωρισμού.
Η δομή μερικών κινολονώνΜία πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη ανέφερε αύξηση του κινδύνου παλινδρόμησης της μιτροειδούς και της αορτικής βαλβίδας περίπου κατά 2 φορές σε ασθενείς που λαμβάνουν συστηματικώς χορηγούμενες φθοριοκινολόνες συγκριτικά με ασθενείς που λαμβάνουν άλλα αντιβιοτικά (αμοξυκιλλίνη ή αζιθρομυκίνη). Έχουν αναφερθεί αρκετές, ιατρικά επιβεβαιωμένες περιπτώσεις παλινδρόμησης/ανεπάρκειας καρδιακών βαλβίδων που προσβάλλουν οποιαδήποτε καρδιακή βαλβίδα σε ασθενείς που λαμβάνουν φθοριοκινολόνες με πιθανή ή δυνητική αιτιολογική συσχέτιση. Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι οι φθοριοκινολόνες μπορούν να προκαλέσουν παλινδρόμηση/ανεπάρκεια των καρδιακών βαλβίδων.
Επιπλέον, μία εργαστηριακή μελέτη ανέφερε ότι η έκθεση στη σιπροφλοξασίνη προκάλεσε αποδόμηση του κολλαγόνου σε αορτικούς μυοϊνοβλάστες από δότες ασθενείς με αορτοπάθεια, συμπεριλαμβανομένης της αορτικής παλινδρόμησης. Το εύρημα αυτό παρέχει πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίον η συσχετιζόμενη με τις φθοριοκινολόνες αποδόμηση του συνδετικού ιστού ενδέχεται να συσχετίζεται με την παλινδρόμηση/ανεπάρκεια των καρδιακών βαλβίδων.
Η αποδόμηση του κολλαγόνου έχει επίσης θεωρηθεί υπεύθυνη για τις σχετιζόμενες με τις φθοριοκινολόνες διαταραχές των τενόντων και της αορτής. Στους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για παλινδρόμηση/ανεπάρκεια των καρδιακών βαλβίδων περιλαμβάνονται η συγγενής ή προϋπάρχουσα βαλβιδοπάθεια, οι διαταραχές του συνδετικού ιστού (π.χ. το σύνδρομο Marfan ή το σύνδρομο Ehlers-Danlos), το σύνδρομο Turner, η νόσος Behget, η υπέρταση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η λοιμώδης ενδοκαρδίτιδα.
Στους ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο για παλινδρόμηση/ανεπάρκεια των καρδιακών βαλβίδων, οι συστηματικώς χορηγούμενες και οι εισπνεόμενες φθοριοκινολόνες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο μετά από προσεκτική αξιολόγηση της σχέσης οφέλους-κινδύνου και αφότου εξεταστούν άλλες θεραπευτικές επιλογές. Θα πρέπει να δίνεται στους ασθενείς η συμβουλή να αναζητούν άμεση ιατρική βοήθεια σε περίπτωση οξείας δύσπνοιας, νέας εμφάνισης αισθήματος παλμών, ή ανάπτυξης οιδήματος στην κοιλιακή χώρα ή στα κάτω άκρα.
Συνοπτικά:
- Οι συστηματικώς χορηγούμενες και οι εισπνεόμενες φθοριοκινολόνες ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο παλινδρόμησης/ανεπάρκειας των καρδιακών βαλβίδων.
- Στις παθήσεις που δημιουργούν προδιάθεση για παλινδρόμηση/ανεπάρκεια των καρδιακών βαλβίδων περιλαμβάνονται η συγγενής ή προϋπάρχουσα βαλβιδοπάθεια, οι διαταραχές του συνδετικού ιστού (π.χ. το σύνδρομο Marfan ή το σύνδρομο Ehlers-Danlos), το σύνδρομο Turner, η νόσος Behget, η υπέρταση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η λοιμώδης ενδοκαρδίτιδα.
- Στους ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο για παλινδρόμηση/ανεπάρκεια των καρδιακών βαλβίδων, οι συστηματικώς χορηγούμενες και οι εισπνεόμενες φθοριοκινολόνες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο μετά από προσεκτική αξιολόγηση της σχέσης οφέλους-κινδύνου και αφότου εξεταστούν άλλες θεραπευτικές επιλογές.
- Θα πρέπει να δίνεται στους ασθενείς η συμβουλή να αναζητούν άμεσα ιατρική βοήθεια σε περίπτωση οξείας δύσπνοιας, νέας εμφάνισης αισθήματος παλμών, ή ανάπτυξης οιδήματος στην κοιλιακή χώρα ή στα κάτω άκρα.
Οι κάτοχοι άδειας κυκλοφορίας αντιβιοτικών προϊόντων της κατηγορίας των φθοριοκινολονών, σε συμφωνία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), θα πρέπει να ενημερώνουν τους επαγγελματίες υγείας σχετικά με τον κίνδυνο παλινδρόμησης/ανεπάρκειας καρδιακών βαλβίδων που συσχετίζεται με τις φθοριοκινολόνες που προορίζονται για συστηματική και εισπνεόμενη χρήση.
Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να αναφέρουν οποιεσδήποτε ανεπιθύμητες ενέργειες παρουσιάζονται στους ασθενείς τους οι οποίοι λαμβάνουν φάρμακα που περιέχουν φθοριοκινολόνες. Κατά την αναφορά, θα πρέπει να παρέχονται όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών σχετικά με το ιατρικό ιστορικό, οποιαδήποτε συγχορήγηση άλλου φαρμάκου, καθώς και τις ημερομηνίες λήψης των φαρμάκων και εμφάνισης των ανεπιθύμητων ενεργειών.
Υπενθυμίζεται ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες που συνδέονται με τη χρήση των φαρμάκων μπορούν να αναφέρονται σύμφωνα με το εθνικό σύστημα αυθόρμητων αναφορών στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, Τμήμα Ανεπιθύμητων Ενεργειών, με την υποβολή της Κίτρινης Κάρτας.
Πηγή: Επιστολή - Απευθείας επικοινωνία προς επαγγελματίες υγείας των κατόχων άδειας κυκλοφορίας αντιβιοτικών προϊόντων της κατηγορίας των φθοριοκινολονών (Οκτώβριος 2020).